Монголын түүхнээ дуунд мөнхөрсөн баатрууд олон. Гэхдээ Шунубаатарын тухай дуу шиг олон газар дуулагдаж, тэр дууг нь дуулахаар гунигтай болж, тэр хэмжээгээр ард түмэн өрөвдөн хайрлаж, бас баатар зоригийг үнэлсэн нь ховор. Шунубаатарын дууны зарим хувилбарт “Галуун шилбэ ганстай Гашуун хөх тамхитай Галдмаа хэвтэй /шиг/ ноён Шунубаатар билээ” гэж Шунуг алдарт ноён Галдамаа…
ДэлгэрэнгүйШинэ мэдээ
Төвдийн Сэнчин гэгээний 5-р дүр нь монгол нутагт мэндэлжээ. 4-р дүрийн Сэнчин гэгээн Лхас хотноо нууц судар ном англичуудад өгсөн, шарын шашны нууц задруулсан гэсэн хэргээр ял сонсч үхрийн ширэнд ширлэгдэж голд хаягджээ. Түүнийг ял сонсож байх ахуйд Харшаарын Хуучин торгуудын хан Буянтөгс хатныхаа хамт мөргөл хийж яваад “Сэнчин гэгээний амийг аварч өгөөч” гэж Банчин…
Дэлгэрэнгүй
Өнгөрсөн 2012-2013 онд биднийг суралцсан нэгэн жилийн дотор Халимаг-Монголын харилцаа улам их их хөгжсөн болов уу гэсэн бодол надад төрдөг юм. Монгол улсын ойрадуудыг хүндэтгэдэг, найрсагаар хүлээн авах сэтгэл халимаг түмэнд бий. Энэ нэг жилийн хугацаанд Монголоос хэд хэдэн бүлэг айлчлал ирж буцав. МУИС, Ховд ИС-ийн оюутнууд ирж хэлний бэлтгэл хийлээ. Ганц нэгээр ирж буй…
Дэлгэрэнгүй
Ойрад түмний эв эеийн бахархал болсон Ээрэн хүрээ наадмыг үе үеийн ухаалаг хатад зохион байгуулж, цагийн хүнд үеийг эвийн хүчээр давдаг байсан юм. ХХ зууны эхэн үеийн Ховдын хязгаарын олон хошуудын чуулган гацсан үед Дөрвөд Далай ханы хатан агай Улаан хатан хэмээн олноо хүндлэгдсэн эмэгтэй энэ наадмыг хийсэн тухай өгүүлнэ. Тодхүү багштай Драм анги Гал…
Дэлгэрэнгүй
1940-1950-иад онд Баруун монголчуудын ихэнх айл икэл хөгжимтэй байжээ. Айл бүрийн хойморт хүндтэй байр эзэлдэг, бас хүндэт зочид заавал икэл дуугаргаж байж явдаг сайхан зан заншил байв. Икэлийн ая эгшигт магтаал ерөөл хэлж, ут (урт) дуу дуулж байжээ. Икэлийн хамгийн гол үүрэг нь биелгээний ая эгшиг гаргахад байв. Хөвч богино тул хурдан аястай биелгээний ая…
Дэлгэрэнгүй
Ойрад монголчууд “Алтайн эзэн Цагаан аав”-ыг “Нарт дэлхийн эзэн цагаан аав” хэмээн шүтэн дээдлэж ирсэн уламжлалтай. Газар ус, лус савдаг, эд хөрөнгийн эзэн болсон Цагаан аавыг шүтэхдээ нутаг хотлоороо овоо босгож, шуураг барьж, түүнийгээ Цагаан аавын овоо хэмээн нэрлэж зуны эхэн сард овооны наадам хийдэг. Харин айл бүр хаврын эхэн сард Цагаан аавын сан гэртээ…
Дэлгэрэнгүй
Шинжааны Ойрад судлалын нийгэмлэг Монгол улсын Тод номын гэрэл төвийн хамтарсан хээрийн эрдэм шинжилгээний ажил 2013.06.13-06.24 хүртэл Шинжааны нутагт явагдав. Энэ үеэр хоёр байгууллагаас хамтран ажиллахаар олон зүйл ярьж тохирлоо. Орос хэл дээрх ойрад судлалын суурь бүтээлүүдийг монгол хэлэнд орчуулж хэвлэх, харилцан судлаач солилцох, хоёр талд хийж буй эрдэм шинжилгээний ажлын талаар мэдээлэл солилцож байх,…
Дэлгэрэнгүй
Тод үсгээр бичсэн түүхэн сурвалж дотор цагийн эрхээр үндсэн эх нь үрэгдэж, зөвхөн хуулбар нь судалгаанд орсон тохиолдол хэд хэд бий. 1825 онд Шинэ хязгаар (Шинжаан) орчимд Дээди хэмээх хүн зохиосон, тухайн үедээ хуучин сурвалж бичиг ашиглан бичсэн, бүхэлдээ Ойрадын түүхийг хураан бичсэн үнэ цэнтэй түүхэн сурвалж болох “Монголын уг эхийн тууж”-ийн нэгэн эх илэрч…
Дэлгэрэнгүй
Увс аймгийн засаг даргын Тамгын газар, Түүх соёл, хэл бичиг судлалын “Тод номын гэрэл төв”-тэй хамтран долдугаар сарын 26-ны өдрөөс наймдугаар сарын 5-ны хооронд нэрт Монгол судлаач эрдэмтэн А.В.Бурдуков мэндэлсний 130 жилийн ойг тохиолдуулан Ойрад судлалын олон улсын эрдэмтдийн цугларалтыг зохион байгууллаа. Уг үйл ажиллагаанд ОХУ-ын Халимаг Улсын их сургууль, Хүмүүнлэгийн судалгааны хүрээлэн, ОХУ-ын Тува…
Дэлгэрэнгүй
Э.Г.НЮДЛЬЧИЕВА, Б.С.ЯШКАЕВА- ОХУ-ын Халимагийн Их Сургуупийн Түүхийн IV ангийн оюутнууд Удирдагч багш: профессор Д.В.Амаева Дэлхийн бөмбөрцөг дээр таван мянган хэл байгаа боловч хэдхэн зуун бичиг үсэг байна. Бичиг үсгийг үндэстэн бүр зохиох аргагүй бөгөөд энэхүү бичиг үсэг зохиох нь маш хэцүү, тэр хэмжээгээр чухал ажил юм. Түүхэнд нэрд гарсан бичиг үсэг зохиогчид цөөхөн. Мөн тухайн…
Дэлгэрэнгүй